Na czym polega leczenie alkoholizmu, jak wygląda, ile trwa ?

Te pytania zadawane sobie, czy wpisywane w internet ; o leczenie alkoholizmu, czy leczenie alkoholika. Jakże często chodzą za Tobą kiedy zaczynasz dostrzegać, że coś jest nie tak z Twoim piciem. Nie jesteś jeszcze pewny, czy alkoholik to Ty. Jednak pierwszym krokiem do podjęcia działań jest oswojenie się z nimi – trudnymi słowami.

Ktoś kto nie zadaje tych pytań i nie używa, choćby w głowie tych słów, będzie miał dużą trudność w osiągnięciu satysfakcjonującej zmiany. Dlatego często będę używał w artykule słów: alkoholik, leczenie alkoholizmu, leczenie alkoholika.

W Polsce niestety obraz leczenia alkoholizmu bywa w „potocznym widzeniu” wypaczony!

Wypaczony obraz leczenia alkoholika, powoduje lęk i zniechęcenie, czy za sprawą polskich filmów – demonizujących alkoholika i jego leczenie, jak i amerykańskich – pokazujących leczenie alkoholika dopasowane do amerykańskiej mentalności. Nie pomaga też obraz wyniesiony z niektórych archaicznie działających placówek państwowych, gdzie pacjent jest przeliczany na punkty NFZ. Ponadto słyszymy opinie byłych pacjentów, którym się nie udało – ci często przyczyny porażki będą widzieli w terapii – czasami słusznie, częściej nie.

Uzależnienie to zaburzenie lub choroba o bardzo złożonym obrazie i różnorodnym podłożu, dlatego leczenie alkoholika również przebiega etapowo i jest rozłożone w czasie.

Uzależnienie od alkoholu nie pojawia się z dnia na dzień, ale rozwija się miesiącami, czy nawet latami. Jest to proces, który coraz bardziej pogłębia się w swoich objawach oraz przynosi coraz większe straty i dotkliwsze konsekwencje dla samego alkoholika, ale także jego rodziny, najbliższego otoczenia. Kiedy już wystąpi pełnoobjawowe uzależnienie, osoba uzależniona od alkoholu często nie podejmuje żadnych działań, więc destrukcyjny proces picia trwa niczym nie zatrzymywany.

Osoba uzależniona podejmując leczenie ma przed sobą kilka form oddziaływań terapeutycznych- etapów, które następują po sobie, rozwijając coraz szerszy wachlarz umiejętności radzenia sobie z trudnościami, ale także odkrywania i poznawania siebie.

Kolejne etapy leczenia alkoholizmu można ująć tak:

• detoksykacja alkoholowa (tzw. odtruwanie),
• terapia podstawowa uzależnień,
• terapia zapobiegania nawrotom uzależnienia,
• terapia pogłębiona uzależnień.

1. DETOKSYKACJA A LECZENIE ALKOHOLIKA

To etap, który nie każdy musi przechodzić, wbrew pozorom większość alkoholików to alkoholicy wysokofunkcjonujący, czyli pijący w taki sposób, żeby można było względnie funkcjonować, tacy alkoholicy potrafią przerwać ciąg samodzielnie lub w systemie ambulatoryjnym terapii uzależnień.

Detoks alkoholowy to pierwszy, najwcześniejszy i najbardziej podstawowy etap leczenia osoby uzależnionej. Głównym celem tego etapu jest zniwelowanie objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego, pojawiającego się na skutek przerwania picia.

Występujące w zespole odstawiennym liczne nieprzyjemne dolegliwości, takie jak: lęk, drżenie kończyn, bóle głowy, dezorientacja, zwiększona potliwość ciała, przyspieszone bicie serca, mogą nieść ze sobą poważne szkody zdrowotne. Niekiedy dochodzi do pojawienia się zaburzeń świadomości i funkcji poznawczych czy ataku padaczki.

Dlatego tak ważne jest, by osoba uzależniona podjęła się profesjonalnej detoksykacji, w celu uniknięcia zagrożenia swojego zdrowia, czasem nawet życia.

Na tym etapie leczenia alkoholika najważniejsze jest ustabilizowanie stanu zdrowotnego osoby uzależnionej w celu zapewnienia jej podstawowego bezpieczeństwa, oraz aby w dalszych etapach była zdolna do pracy nad sobą.

Etap detoksykacji to również moment, kiedy osoba uzależniona od alkoholu podejmuje decyzję o zaprzestaniu picia oraz rozpoczęciu leczenia swojej choroby.

To właśnie na tym etapie, dzięki zajęciom psychoedukacyjnym oraz motywującym do dalszego leczenia alkoholizmu, pojawiają się u osób uzależnionych pierwsze myśli dotyczące strat wynikających z picia, a także zapadają decyzje odnośnie utrzymywania abstynencji oraz uczestnictwa w kolejnym etapie terapii uzależnień .

2. TERAPIA WSTEPNA A LECZENIE ALKOHOLIZMU

Kolejnym krokiem terapeutycznym jest etap terapii wstępnej. Właściwy początek leczenia uzależnienia od alkoholu. To tutaj osoby uzależnione uczestniczą w grupie terapeutycznej, a także spotkaniach indywidualnych z terapeutą uzależnień, podczas których następuje proces zmiany ich myślenia oraz nastawienia do dotychczasowych nałogowych zachowań. Większość z nich już wie, że ma problem z używaniem alkoholu i posiada chęć do zmiany dotychczasowych nawyków objawiających się zarówno w nałogowym myśleniu, jak i działaniu.

Niekiedy jednak osoby uzależnione mają na tym etapie mnóstwo wątpliwości co do swojego dalszego życia, abstynencji i trzeźwienia, a w umyśle panuje chaos i niepoukładanie- terapia uzależnień wstępna pomaga rozwiać ambiwalentne myśli i odczucia, umocnić się w podjętej o leczeniu alkoholizmu decyzji, a także podejmować kolejne kroki przybliżające do trzeźwych celów i prawdziwych wartości osoby uzależnionej.

Terapeuci uzależnień oraz inne osoby uzależnione (grupa dla osób uzależnionych) wspomagają leczenie alkoholika, poprzez pomaganie w utrzymywaniu abstynencji, towarzyszenie w poszukiwaniu i budowaniu własnych strategii radzenia sobie z trudnościami trzeźwienia oraz podtrzymywaniu motywacji do zmiany.

Dzięki uczestniczeniu w terapii na etapie wstepnym, osoba uzależniona:

• uświadamia sobie jaki wpływ na jej dotychczasowe życie miało picie alkoholu oraz jakie poniosła z tego tytułu straty,
• buduje nieustająco motywację do podtrzymywania zmiany, czyli utrzymywania abstynencji i trzeźwienia,
• dokonuje autodiagnozy swojego uzależnienia- obserwuje występujące u niej objawy choroby alkoholowej oraz stwierdza, czy (i w jakim stopniu) jest uzależniona od alkoholu,
• nabywa wiedzy na temat uzależnienia od alkoholu oraz mechanizmów sterujących chorobą,
• zwiększa swoje poczucie sprawczości, skuteczności i kontroli nad własnym życiem,
• nabywa umiejętności samoobserwacji- swojego samopoczucia, stanów psychicznych, doznań z ciała, własnych emocji,
• tworzy umiejętności analizowania i budowania własnej sieci wsparcia,
• nabywa umiejętności potrzebnych do trzeźwego życia- rozpoznawania głodu alkoholowego oraz (przede wszystkim) odkrywania i wytwarzania własnych sposobów radzenia sobie z nim.

W leczeniu osoby uzależnionej na tym etapie ogromne znaczenie ma zatem nie tylko przyswajana wiedza (na temat uzależnienia, samego siebie), ale też zdobywane na terapii narzędzia, które mają pomóc w dojściu do upragnionego celu- abstynencji i trzeźwego życia – w konsekwencji do poczucia satysfacji i szczęścia w życiu. Uczestnictwo w zajęciach terapeutycznych na etapie wstepnym terapii uzależnień pozwala w dużej mierze utrzymywać na odpowiednim poziomie motywację do leczenia i podtrzymywać chęć wprowadzania zmian, co jest niezbędnym, podstawowym elementem sukcesu w leczeniu alkoholika.

Etap wstępny ze względu na zależności biochemiczne, gotowość do zmiany i motywację zwykle trwa 6 do 12 miesiecy.

3. TERAPIA ZAPOBIEGANIA NAWOTOM PICIA W LECZENIU ALKOHOLIKA ( ETAP PODSTAWOWY)

Jest to etap podstawowy w leczeniu alkoholizmu, który ma na celu zapobiec powrotom do picia alkoholu w trakcie procesu trzeźwienia osoby uzależnionej.

Na etapie terapii nawrotów picia, leczenie alkoholika skupia się w szczególności na rozpoznaniu swoich wyzwalaczy picia, wytworzeniu umiejętności radzenia sobie z nimi, a także z pojawiającym się w trakcie trzeźwienia głodem alkoholowym.

Leczenie osoby uzależnionej koncentruje się zatem przede wszystkim na tym, co związane jest z nawrotem alkoholowym: zdobywaniu wiedzy na temat tego czym jest nawrót, analizowaniu własnych czynników sprzyjających nawrotom picia, rozpoznawaniu sygnałów ostrzegawczych nawrotu, wytwarzaniu umiejętności konstruktywnego radzenia z nawrotem, który już się pojawił, a także zapobieganiu nawrotom.

Osoba uzależniona będąca w tym momencie terapii uzależnień utrzymuje już abstynencję, ma motywację do leczenia i podtrzymywania wprowadzanych w życie zmian. Na zajęciach prowadzonych w trakcie terapii zapobiegania nawrotom picia poszerza zdobytą dotychczas wiedzę na temat procesu zdrowienia w uzależnieniu, różnic między abstynencją a trzeźwieniem, odkrywa własne cele trzeźwienia oraz zastanawia się, po czym pozna skuteczność wprowadzanych w życie zmian.

Ten etap może trwać w przybliżeniu od 6 miesięcy do 18 miesiecy.

4. TERaPIA POGŁĘBIONA A LECZENIE ALKOHOLIZMU (ETAP ZAAWANSOWANY)

Ostatnim, bardzo ważnym etapem w leczeniu alkoholizmu jest uczestnictwo w terapii uzależnień na poziomie pogłębionym, czyli zaawansowanym. Rozpoczynając terapię pogłębioną osoba uzależniona radzi już sobie z utrzymywaniem abstynencji, głodem alkoholowym, wie co to jest nawrót i umie mu zapobiegać lub skutecznie sobie z nim radzić. Wie, że jest uzależniona i akceptuje wynikające z tego ograniczenia, stosuje się do zaleceń terapeutycznych, uzyskała poprawę funkcjonowania w różnych sferach swojego życia, dostrzega korzyści ze zmiany stylu życia.

Zatem dopiero tu, osoba uzależniona od alkoholu jest gotowa przejść z pracy nad skutkami do pracy nad przyczynami swojego alkoholizmu, czy innego uzależnienia.

Wcześniejsze etapy terapii uzależnień miały na celu zatrzymanie picia i dalszego pogłębiania się uzależnienia, a także wytworzenie zachowań ułatwiających nienałogowe funkcjonowanie. Terapia pogłębiona natomiast ma uświadomić głębsze problemy leżące u podstaw uzależnienia oraz je przepracować- skupić się nie na samym piciu ale na tym, co ono przykrywa w głębi.

Głównym celem terapeutycznym etapu pogłębionego jest odejście nieco od kwestii picia i skupienie się na tym, co było jego przyczyną- jakie trudności, wynikające zarówno z cech osobowości, temperamentu czy (najczęściej) te związane bezpośrednio z doświadczeniami z dzieciństwa czy późniejszymi okresami życia.

Leczenie osoby uzależnionej na tym pogłębionym etapie terapeutycznym wspomaga pracę nad takimi trudnościami, jak m.in.:

• problemy w podejmowaniu i pełnieniu ról społecznych,
• zbyt niska samoocena,
• obniżone umiejętności asertywnych zachowań,
• problemy z wyznaczaniem własnych granic psychologicznych,
• nadmierne i nieadekwatne poczucie winy, poczucie krzywdy czy wstydu,
• problem w radzeniu sobie z emocjami- wybuchanie gniewem, utrudniona kontrola emocjonalna,
• problemy w nawiązywaniu zdrowych relacji z bliskimi.

Dzięki przejściu przez etap pogłębiony terapii uzależnień, alkoholik leczy się „od podstaw”, a nie tylko „po powierzchni”, niwelując objawy wcześniej powstałych trudności i deficytów, na bazie których wykiełkowało uzależnienie.

Taka forma podjętego leczenia alkoholizmu daje szanse na trwałą zmianę w życiu i zupełne odejście od nałogu.

Przechodzenie przez wszystkie etapy terapii uzależnień nie jest drogą krótką, ale na pewno satysfakcjonującą.

Alkoholik dochodzi do momentu, w którym zdaje sobie sprawę, że nie składa się tylko z uzależnienia, ale jest wartościowym człowiekiem chcącym się rozwijać i spełniać marzenia, dążyć do swoich celów, realizować ważne dla niego wartości.

Ten etap leczenia może trwać w przybliżeniu od 18 miesięcy do wspólnie podjętej decyzji o zakończeniu terapii.

Trzeźwienie to droga! Niepozbawiony kryzysów proces, który mimo wszystko dostarcza wiele zadowolenia i radości, a przede wszystkim pozwala stawać się sobą.