Terapia Uzależnień Warszawa

Mickiewicza 52/3, 01-650 Warszawa

608 – 792 – 445
almalibre@almalibre.pl

facebook | twitter | instagram

Role grupowe w terapii uzależnień i nasze role w życiu

Jedną z najbardziej skutecznych form leczenia uzależnień, leczenia alkoholizmu, leczenia narkomanii, a także innych problemów w obszarze zdrowia psychicznego jest psychoterapia grupowa . Uczestnictwo w grupie terapeutycznej leczy z wielu powodów- wzmacnia nadzieję, pozwala poczuć się mniej samotnym, bardziej zrozumianym, przyjętym z całym bagażem trudnych doświadczeń, doświadczyć empatii czy uzyska wzmacniające informacje zwrotne. To tylko część czynników leczących obecnych w psychoterapii grupowej. Ważnym elementem procesu terapii grupowej jest również odkrycie własnych schematów funkcjonowania w relacjach z ludźmi. Terapia grupowa daje możliwość przyglądania się im i określenia, na ile te schematy są służące (przybliżają do ludzi), a na ile szkodzą (oddalają w relacjach).

PSYCHOTERAPIA GRUPOWA- SZUKANIE SWOJEGO MIEJSCA W GRUPIE i ŻYCIU

Uczestnicy terapii grupowej dla uzależnionych, ale także każdej innej grupy zapoznają się ze sobą, obserwują wzajemnie i jednocześnie nieświadomie przyjmują różne role grupowe. Szukając wewnątrz grupy terapeutycznej miejsca dla siebie. Niekiedy można to obserwować już podczas pierwszych spotkań grupy. Każda osoba zajmuje jakieś stanowisko na podstawie swoich wcześniejszych doświadczeń w kontaktach interpersonalny. Można powiedzieć, że robi to w pewnego rodzaju znany już sobie, wyuczony sposób. Nie robi tego jednak z premedytacją- jest to proces, który nie jest dostępny świadomości, a opiera się na automatycznych schematach funkcjonowania z innymi.

ROLE W GRUPIE TERAPEUTYCZNEJ – KIM JESTEM I JAKI JESTEM?

Każda osoba będąca częścią grupy terapeutycznej przyjmuje określoną rolę. Najczęściej przyjmowana przez uczestnika grupy rola wiąże się z jego funkcjonowaniem społecznym oraz określonymi indywidualnymi cechami, predyspozycjami.

Role podejmowane przez uczestników terapii grupowej odzwierciedlają ich funkcjonowanie w codziennych relacjach- w swoim osobistym mikrokosmosie społecznym.

Jeśli ktoś przyjmuje określoną rolę w procesie terapii grupowej, najpewniej robi to również w życiu (w rodzinie, wśród znajomych, współpracowników). Każda osoba ma swoje własne, bezpieczne sposoby na uzyskanie akceptacji, radzenia sobie z emocjami czy ochronienia się przed odrzuceniem. Poniżej przedstawiono niektóre z ról grupowych oraz opisano, jak przyjmowane role przekładają się na życie poza terapią.

LIDER DOMINACJI

W terapii:
Osoba próbująca nadać terapii bieg, narzucić kierunek przebiegu danego spotkania, pewnego rodzaju przywódca. W nowej, mało znanej lub niejasnej sytuacji próbuje wyznaczać zadania, cele, reguły, dominować i mieć pod kontrolą to, co dzieje się podczas spotkań terapeutycznych. Motywuje innych do działania, zachęca do większej aktywności i zaangażowania.

W życiu:
Osoba będąca liderem również w życiu może doświadczać dużo stresu i napięcia związanego z tą rolą. Lider czuje się zobowiązany do przywództwa i dźwigania spraw (także innych) na swoich barkach. Poczucie odpowiedzialności i ogromne zaangażowanie w jakąś sprawę często go przytłacza, a także uniemożliwia wsłuchanie się we własne emocje i potrzeby. Osoba będąca liderem funkcjonuje intensywnie w „trybie zadaniowym”, który oddala od własnych odczuć, samowspółczucia i odpuszczenia. Rola przywódcy może być owocna, ponieważ pozwala odnosić sukcesy, jednak długoterminowo bardzo męczy, oddala od własnego Ja.

LIDER SYMPATII

W terapii:
Uczestnik, który pełni rolę „rodzica”, opiekuńczej matki lub troskliwego ojca. Przyjmuje postawę dobrego opiekuna, który dostarcza innym wsparcia i ciepła, jest pełen zrozumienia i empatii. Unika sytuacji konfliktowych, bardzo stara się przyjąć postawę przyjaznej i miłej dla innych.

W życiu:
Lider sympatii w życiu może mieć wielu znajomych, którzy go lubią. Jego empatia sprawia, że inni darzą go sympatią- czują, że mogą na niego liczyć. On sam jednak doświadcza wielu trudności związanych z tą rolą- unikając konfliktów nie mówi o tym, jak naprawdę czuje się w relacjach. Dopasowuje się do innych, przez co ma trudność z wyrażaniem własnego zdania, byciem asertywnym. Nie ujawnia swoich prawdziwych odczuć (np. złości, żalu), co utrudnia budowanie szczerych relacji. Nie są to również więzi oparte na wzajemności- lider sympatii raczej daje wsparcie, lecz ma trudność z sięganiem po pomoc. Dźwiga rolę „miłego” kosztem tłumienia swoich odczuć, potrzeb.

BŁAZEN GRUPOWY

W terapii:
Błazen to osoba, która pełni rolę rozładowywacza napięcia w grupie poprzez humor. Kiedy wyczuwa (i jednocześnie sam doświadcza) napięcia i niepokój w grupie, stara się je rozproszyć. To ktoś, kto sam ma trudność w przeżywaniu napięcia emocjonalnego i zmniejsza je poprzez działanie (żarty, śmiech). Grupowy błazen często naraża się na ośmieszenie, a inni rzadko kiedy odbierają jego słowa jako coś poważnego, godnego wysłuchania, traktując go jak „śmieszka”.

W życiu:
Osoba wchodząca w rolę błazna radzi sobie z wewnętrznym napięciem poprzez rozładowanie go żartami – aby rozładować niezręczne sytuacje w pracy, uwolnić siebie i innych od dręczącego napięcia i dyskomfortu, przyjmie rolę komika. Korzyść z pełnienia tej roli jest krótkotrwała- daje chwilowe poczucie ulgi. Długoterminowe straty są niszczące- nikt nie traktuje błazna poważnie, a także oczekuje od niego takiego zachowania również w innych sytuacjach. Utrudnia to budowanie bliskich relacji. Błazen zakrywa za żartami swoje emocje i potrzeby, przez co inni nie mogą ich poznać i zbliżyć się do niego. Niemożliwym dla ludzi staje się dotarcie do tego, co naprawdę czuje, a to utrudnia budowanie bliskości.

KOZIOŁ OFIARNY

W terapii:
Kozioł ofiarny to jedna z bardzo trudnych ról- to na nim skupiają się wszelkie napięcia, złość i inne nieprzyjemne uczucia w grupie. Kozioł staje się ujściem dla negatywnych doznań kumulujących się wśród uczestników. Kiedy ich bezpośrednie wyrażenie jest zbyt trudne dla innych, kozioł staje się obiektem odreagowania nieprzyjemnych emocji innych.

W życiu:
Osoba będąca kozłem ofiarnym w życiu staje się obiektem oskarżeń, poniżania, krytyki a nawet agresji. Inni ludzie umieszczają w niej przyczynę wszelkich niepowodzeń- nieszczęść w rodzinie, porażek w pracy. Ktoś, kto jest w stanie się przed tym ochronić nie stanie się kozłem ofiarnym- zbuntuje się i postawi granicę. Kozioł ofiarny będzie przyjmował ataki, sądząc, że jest ich godny. Osoby te często mają niską samoocenę, przypisywane im porażki niekiedy traktują jako realne. Kozioł w życiu ma trudność z postawieniem granic, obroną siebie.

OUTSIDER

W terapii:
Pozostaje na uboczu grupy, nie odkrywa się i nie ujawnia zbyt wiele. Kiedy inni nieskutecznie próbują go zmotywować do odsłonięcia się i zbliżenia, zostaje jeszcze bardziej wyizolowany z grupy, odrzucony. Outsider często budzi niepokój wśród uczestników- nie mówi o sobie, więc inni mogą postrzegać go jako oceniającego.

W życiu:
Outsider staje się odrębny od innych. Zaznacza swoje granice, czasem wyjątkowość, działanie „po swojemu”. To samotnik, który pełni często rolę obserwatora- trudno mu się zaangażować w relacje. Ze względu na swoje wyizolowanie może tworzy
mur w relacjach, utrudniając budowanie bliskości. Jest mało przejrzysty dla innych co wzbudza dystans i niepewność, a czasem poczucie, że się wywyższa.

DOBRY UCZEŃ

W terapii:
To rola przyjmowana w relacji z terapeutą. Osoba przyjmująca pozycję dobrego ucznia to uczestnik, który podporządkowuje się oczekiwaniom terapeuty. Jest posłuszny i stosuje się do wszelkich zaleceń, wręcz uległy. Poprzez swoją postawę pragnie uzyskać akceptację i uchronić się przed odrzuceniem.

W życiu:
Rola dobrego ucznia brzmi dumnie, jest jednak niezwykle szkodliwa dla zdrowia psychicznego. W krótkiej perspektywie taka pozycja nie jest destrukcyjna- może zbliżać w relacjach, pomagać nawiązywać kontakty. Jednak utrwalana bardzo szkodzi osobie, która ją przyjmuje. Będąc „dobrym uczniem” niemożliwym jest być sobą. Dobry uczeń jest grzeczny i dopasowany, chce sprawić dobre wrażenie. Jednocześnie oddala się od swoich przeżyć, nie ukazuje ich innym. Ma trudności w przeżywaniu i wyrażaniu złości, asertywności, elastyczności. Przyjmuje rolę grzecznej osoby kosztem autentyczności w relacji- rezygnuje z siebie, co na dłuższą metę kończy się nieustanną frustracją.

OPOZYCJONISTA

W terapii:
Opozycjonista to osoba, która nie zgadza się z decyzjami terapeuty oraz członków grupy. Krytycznie odnosi się do norm panujących w grupie, podważa ich zasadność.

W życiu:
Buntuje się przeciwko wszelkim regułom, nie zgadza się z autorytetami. Ma problemy w pracy, ponieważ nie może dogadać się ze współpracownikami i przełożonym. Niekiedy łamie reguły społeczne, za co ponosi konsekwencje. Taka postawa tworzy dystans i oddala, budząc w innych lęk- co może skutkować deficytem bliskich relacji.

CZY ROLE GRUPOWE DA SIĘ PORZUCIĆ I ZMIENIĆ NA BARDZIEJ KORZYSTNE?

Terapia grupowa pozwala ujawnić przyjmowane przez jej uczestników role. Każda osoba biorąca udział w grupie terapeutycznej ma szansę zobaczyć, jak funkcjonuje w niszy społecznej, a także podjąć decyzję- czy chce coś w tym obszarze zmienić? Za pomocą interakcji i informacji zwrotnych od innych uczestników (co mnie do ciebie przybliża, a co oddala?) mogą porzucić pełnione przez siebie role i próbować wypracować bardziej adaptacyjne schematy funkcjonowania. Stworzenie korzystnych, bardziej elastycznych wzorów zachowania w grupie społecznej pozwala na tworzenie zdrowych relacji z ludźmi- komunikowania swoich potrzeb, otwartego wyrażania emocji, stawiania granic, dbania o siebie i wzajemności.

How useful was this post?

Click on a star to rate it!

Average rating 4.2 / 5. Vote count: 5

No votes so far! Be the first to rate this post.