„Wszystko jest beznadziejne. Nie odczuwam w życiu przyjemności”.

To zdanie mogłaby bez wątpienia wypowiedzieć osoba, która cierpi z powodu depresji.

W dzisiejszym świecie słowo „depresja” kojarzy się przede wszystkim z brakiem odczuwanej w życiu radości i przeżywaniem smutku. Jednak zaburzenia depresyjne to nie tylko smutek i myśli samobójcze.

Depresja obejmuje szereg trudnych uczuć, krytycznych myśli na swój temat. Otula poczuciem bezsensu, utknięcia, niechęci i braku motywacji do działania. Przykrywa kocykiem uplecionym z poczucia winy, wstydu czy osobliwej pustki.

Skąd ten depresyjny koc się bierze i jak można go ściągnąć?

ANATOMIA DEPRESJI

Depresja nie składa się z jednego czy dwóch objawów. Na zaburzenie depresyjne składa się odpowiednia kombinacja różnych emocji, myśli, działań i doświadczeń.

Obejmują one obniżony nastrój, który utrzymuje się przez co najmniej dwa tygodnie, a także przynajmniej cztery z poniżej wymienionych symptomów:

poczucie winy lub poczucie bezwartościowości,
problemy z koncentracją uwagi, podejmowaniem decyzji,
osłabienie lub poczucie ciągłego zmęczenia,
trudności ze snem – bezsenność lub nadmierna senność (hipersomnia),
obniżony apetyt lub jego brak, wzrost lub utrata wagi,
odczucie pobudzenia albo spowolnienia w działaniu/ zachowaniu,
pojawiające się myśli o samobójstwie lub śmierci.

PRZYCZYNY DEPRESJI

Depresja nie wybiera. Nie zna granic. Może spotkać każdego, niezależnie od wieku, płci, wykształcenia, pochodzenia, dochodów.

Na depresję składać się mogą różne przyczyny. Trudne doświadczenia z dzieciństwa, powodujące niekonstruktywne schematy emocjonalne i poznawcze mogą wspierać pojawienie się depresji w przyszłości.

Destrukcyjne schematy przeżywania siebie powstałe w dzieciństwie mogą podlewać wzrastające z czasem ziarnko depresji.

Tym nasionkiem mogą być komunikaty od rodziców czy opiekunów wywołujące poczucie bezsilności lub wzmacniające samokrytycyzm.

Kiedy w domu rodzinnym nie było miejsca na odczuwanie emocji oraz ich wyrażanie, kumulowały się one przez lata. Zbierały się wewnątrz, w ciele.

Niewyrażone, nagromadzone uczucia odkładają się często gdzieś w ciele, przeradzając się w bóle i objawy psychosomatyczne.

Z czasem ich ciężar na tyle wzrasta, że pojawiają się objawy depresyjne. Wpływ na pojawienie się depresji mają też krytyczne myśli na swój temat.

KRYTYK WEWNĘTRZNY I PERFEKCJONIZM

Wewnętrzny krytyk, który jest najczęściej uwewnętrznionym, surowym rodzicem, to ważny element działający w zaburzeniach depresyjnych.

Dziecko, któremu stawiano wysokie wymagania lub musiało się zajmować innymi, ponad swoje dziecięce możliwości, tworzy w sobie szereg nieadaptacyjnych przekonań. Dodatkowo bierze te wysokie oczekiwania od ważnych osób i przyswaja je do środka, uznając je za własne.

Tak powstający wewnątrz „Ja” surowy krytyk, często wspiera rozwój depresji. Jest pożywką dla dysfunkcyjnych zasad wewnętrznych, wysokich wymagań, myśli i uczucia wobec siebie:

„niczego nie potrafię zrobić dobrze”
„zawsze coś popsuję”
„jeśli coś mi się nie udaje, to znaczy, że jestem do niczego”
„muszę być najlepszy”
„jeśli popełnię błąd, powinienem się za to ukarać”
„nigdy nie mogę ponieść porażki”.

Wewnętrzny, samokrytyczny głos jest ściśle związany z objawami depresji. Myśli dotyczące tego, „co zrobiłem źle” lub „co jest ze mną nie tak” napędzają depresyjne koło.

Powodują niechęć do działania, zamrożenie się w odosobnieniu, poczucie winy, wstydu i lęk przed jakimkolwiek ruchem ku życiu. Mogą się one pojawiać w postaci:

ruminacji – natrętnych myśli o tym, co zrobiliśmy nie w porządku („cały czas myślę o tym, że wszystko popsułem”)
nieadekwatnych, niesprawiedliwych porównań – „zrobiłem to gorzej niż on”
niezdolności do odczuwania przyjemności – „nie umiem się z niczego cieszyć, bo ciągle myślę o tym, jak mi wszystko nie wyszło”
niezdecydowania – „nie umiem podjąć żadnej decyzji”
poczucia bezsilności – „nie umiem nic zrobić, bo nie wierzę, że cokolwiek mi się uda”
izolacji – „nie umiem dogadać się z ludźmi, bo czuję, że nie mam nic do zaoferowania”
strachu przed bliskością – „nie umiem być z ludźmi, bo ciągle się boję, że jak mnie poznają, to mnie odrzucą”,
smutku – „jestem ciągle przygnębiony, bo nie lubię siebie”.

W obrazie depresji gęsto jest od trudnych emocji, które wyrastają z nieprzyjemnych myśli przeciwko sobie.

Zwalczanie samokrytyki to jedna z dróg do większej akceptacji siebie i wychodzenia z depresji.

TERAPIA DEPRESJI

Podejmując leczenie depresji dajesz sobie szansę na wyjście ze stanu utknięcia i braku radości. Dolegliwości, jakie pojawiają się w depresji, w dużej mierze „wytwarzane” są przez umysł, a także wzmacnianie przez trudne doświadczenia z przeszłości.

Terapia depresji pozwala przepracować trudne doświadczenia z dzieciństwa, przetworzyć ból i cierpienie, które cały czas daje podświadomie o sobie znać.

Kojąca obecność psychoterapeuty będzie pomocna w przetworzeniu tych doświadczeń. W terapii depresji można pracować także nad wykreowanymi przed umysł myślami oraz błędnymi przekonaniami na swój temat.

Dzięki analizie swoich myśli i emocji nastąpi zwiększenie samoświadomości.

Kolejnym krokiem może być ocena swych myśli – sprawdzanie,czy świat potwierdza nasze przekonania, szukanie alternatywnych przekonań o nas samych, które będą wspierać akceptację siebie. Terapia depresji wzmacnia umiejętność bycia w „tu i teraz”.

Dzięki nauce bycia w teraźniejszości, zmniejsza się lęk związany z przyszłością, a także poczucie winy i wstydu za przeszłe zdarzenia.

Terapia depresji to świetne miejsce do pracy z wewnętrznym krytykiem i wzmocnieniem w sobie bardziej czułego, akceptującego głosu. Psychoterapia depresji wspiera także aktywizację w działaniu – robienie nawet małych rzeczy, które pozwalają wyjść z bezruchu. Pobudza to neurotransmitery w mózgu, odpowiadające za odczuwanie przyjemności.

W terapii ważna jest także nauka bycia ze swoimi emocjami i ich wyrażanie, zwracanie uwagi na swoje potrzeby i realizowanie ich.

Stan depresji, to często stan organizmu, który się buntuje z poczucia przytłoczenia.

Wyrażanie emocji, jak np., złości, stawianie granic i dbanie o swój dobrostan, pomaga w odciążaniu organizmu i zdrowieniu.

Terapia sprzyja także budowaniu korzystnych wewnętrznych praw osobistych („mam prawo do popełniania błędów”), pracy z perfekcjonizmem.

Zmiana przekonań na swój temat – z poczucia, że musze być „najlepszy”, na takie, które pozwolą zaakceptować siebie jako „wystarczającego”. Podjęcie psychoterapii depresji to także sięgnięcie po wsparcie, które jest niezbędne w zmniejszeniu poczucia osamotnienia i wrażenia, że „coś jest ze mną nie tak”.

Depresja to choroba, która dotyka wielu ludzi.

przeczytaj: Depresja alkoholowa