Uzależnienia w okresie dorastania

Okres dojrzewania jest trudnym czasem zarówno dla nastolatka, jak i jego rodziców. Zachodzi wiele zmian w budowie ciała, strukturach mózgowych. Za tym idzie postrzeganie otaczającej rzeczywistości nie jest już łatwe i jednoznaczne.

Dotychczasowe relacje rodzic – dziecko ulegają całkowitej zmianie. Nastolatek ma dużą potrzebę autonomii i separacji, jednocześnie pragnąc bliskości i uwagi dorosłego. Na pierwszy plan wysuwają się relacje rówieśnicze. Grupa rówieśnicza daje poczucie przynależności, buduje samoocenę, pomaga zaznaczyć swoją odrębność. Z drugiej strony wszystkie te zmiany prowadzą do chaosu. Młody człowiek często działa pod wpływem impulsu. Młodzieży trudno mu radzić sobie z natłokiem emocji i uczuć pojawiających się z różnym natężeniem.

Z jednej strony huśtawka emocjonalna, bunt przeciwko autorytetom (najczęściej rodzicom). Z drugiej, chęć próbowania tego, co dotychczas było poza sferą zainteresowania oraz próba budowania własnej tożsamości. Próba ta jest potrzebą rozwojową oraz punktem zwrotnym w życiu większości nastolatków. Z drugiej zaś strony rodzi niebezpieczeństwo, że to, jak młoda osoba próbuje sobie radzić z tymi wyzwaniami nie rzadko przybiera ekstremalną formę, a zażywanie substancji psychoaktywnych bądź nałogowe wykonywanie czynności jest częstym tego wyrazem.

Uzależnienia w przypadku dzieci i młodzieży to uzależnienia od środków psychoaktywnych (uzależnienia chemiczne), jak i te nazywane uzależnieniami od zachowań nawykowych (uzależnienia behawioralne).

Najczęściej stosowane środki psychoaktywne przez młodzież to zarówno te ogólnodostępne – alkohol, nikotyna, leki bez recepty oraz środki wziewne, jak i nielegalne, wśród których prym wiodą marihuana i jej pochodne, amfetamina, ecstasy oraz zdobywające w ostatnich latach dużą popularność – „dopalacze”. Ostatnie lata to wzmożone trudności wynikające z podejmowania przez nastolatków nałogowych zachowań.

przeczytaj więcej: objawy uzależnienia od marihuany

Zmniejszenie napięcia. Redukcja pojawiającego się stresu. Nieumiejętność konstruktywnego radzenia sobie z narastającymi emocjami prowadzą do poszukiwania czynności, które w jakimś stopniu zredukują te nieprzyjemne odczucia. Z drugiej strony, potrzeba gratyfikacji, skupianie się na przyjemności również powodują pojawienie się nałogu powtarzania danych czynności.

Impulsywność oraz kompulsja tych zachowań w konsekwencji prowadzi do sytuacji, w której młody człowiek nie potrafi zaprzestać danych czynności. Nawet wtedy, gdy przynoszą one negatywne skutki. Uzależnienia behawioralne, które pojawiają się najczęściej wśród nastolatków to trudności w kontrolowaniu korzystania z nowoczesnych technologii (komputery konsole, smartfony, platformy gamingowe), media społecznościowe, treści pornograficzne, jak i nałogowe robienie zakupów, ćwiczenia fizyczne oraz zachowania autodestrukcyjne i inne.

Indywidualna terapia uzależnień dla młodzieży

Indywidualna terapia uzależnień dla dzieci i młodzieży z terapeutą uzależnień poprzedzona jest konsultacją, w której uczestniczy uzależniony nastolatek oraz jego rodzice. Podczas tego spotkania terapeuta ma możliwość zrozumienia perspektywy młodej osoby oraz rodziców. Celem konsultacji jest także ocena stopnia zaawansowania zażywania substancji: od szkodliwego zażywania do rozwinięcia pełnych objawów uzależnienia u nastolatka.

Istotą spotkań indywidualnych jest pogłębianie bądź wydobywanie motywacji do pracy nad uzależnieniem.  Zrozumienie istoty swoich problemów, określenie przez nastolatka celów do pracy. Rolą terapeuty jest towarzyszenie młodej osobie w tym procesie. Podążanie za jego potrzebami, pomaganie w dostrzeganiu konsekwencji własnych wyborów, jak i zapoznanie ze specyfiką uzależnienia i mechanizmami, jakie za nim się kryją,

Bardzo ważnym czynnikiem w powodzeniu terapii uzależnień młodzieży jest relacja, jaką terapeuta nawiązuje z pacjentem. W warunkach zaufania i poczucia bezpieczeństwa jesteśmy w stanie otworzyć się przed drugim człowiekiem i pozwolić, by to, co dotychczas skrywane mogło ujrzeć światło dzienne. Tajemnica, do której zobowiązany jest terapeuta może tylko wzmocnić owo poczucie bezpieczeństwa.

Terapia grupowa dla młodzieży

W okresie dorastania grupa rówieśnicza jest podstawowym punktem odniesienia dla większości adolescentów. Dla akceptacji z jej strony młody człowiek jest w stanie zrobić wiele – często nie patrząc na ryzyko związane z danymi zachowaniami.

Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, stworzyliśmy możliwość omawiania swoich trudności na terapii uzależnień młodzieży. Jest to przestrzeń, w której młoda osoba może poczuć się zrozumiana i wysłuchana, co ważne, może też usłyszeć, że to, z czym boryka się na co dzień spotyka również inne osoby w jego wieku. Zadaniem grupy terapeutycznej jest pokazywanie i korygowanie tych zachowań, które prowadzą do autodestrukcji – wskazanie takich obszarów przez rówieśników często ma lepsze skutki niż perswazja podobnych treści przez osoby dorosłe.

Terapia grupowa dla młodzieży, oprócz możliwości przepracowania własnego uzależnienia, daje szansę uczestniczenia w spotkaniu terapeutycznym, w miejscu, w którym możemy poczuć się bezpiecznie, co może sprzyjać przełamywaniu barier związanych z nawiązywaniem kontaktu z drugim człowiekiem, zabieraniem głosu na forum grupy, udzielaniem informacji zwrotnej na temat zachowań innych osób. Dla wielu młodych ludzi taki rodzaj kontaktu z innymi może być czymś nowym, czymś, czego wcześniej nie doświadczyli, gdyż relacje, które zawiązywali często opierały się na zależności dotyczącej wspólnego zażywania.

Nastolatek w świecie dorosłych ma prawo czuć się nieco osamotniony, nie potrafiący komunikować swoich potrzeb ze względu na różnice pokoleniowe. Poczucie przynależności do grupy rówieśniczej, grupy, która myśli, czuje i postrzega rzeczywistość podobnie do mnie może być pierwszym krokiem ku zmianie swojego dotychczasowego funkcjonowania. Ponadto może dać nadzieję, że każde powodzenie członka grupy może być również moją motywacją do zmiany.

Leczenie uzależnień u młodzieży odbywa się raz w tygodniu. W ich trakcie uczestnicy mają możliwość wnoszenia własnych tematów, z którymi się borykają (praca na procesie grupowym). Na bieżąco jest również realizowana psychoedukacja w tematyce uzależnień.

Uzależnienie dziecka – co mi to mówi?

Uzależnienie młodej osoby to często sygnał dla rodziców, że jakieś potrzeby dziecka nie są zaspokajane, a w ten sposób dziecko „domaga się” zwrócenia na siebie uwagi. Często taka sytuacja jest bardzo trudnym wydarzeniem w życiu rodziny- każdy przeżywa ją na swój sposób, radzi sobie tak, jak potrafi.

Praca własna adolescenta jest niezmiernie ważna, pomaga zatrzymać ciąg autodestrukcyjnych zachowań, daje szansę na przyjrzenie się, co w ten sposób dziecko próbowało zakomunikować rodzicom. By efekty pracy były trwałe, zachęcamy do podjęcia pracy nad sobą również rodziców, gdyż nasze doświadczenia pracy z nastolatkami jednoznacznie wskazują, że równoległa praca dziecka i rodziców przynosi duże korzyści całemu systemowi rodzinnemu.

W naszych gabinetach pomoc otrzymają zarówno dzieci, jak i ich rodzice.

zobacz więcej: wsparcie dla rodzin i bliskich